The Horse in the Portuguese Middle Ages

Authors

  •  Afonso Soares de Sousa Universidade de Coimbra, Faculdade de Letras 3004-531 Coimbra, Portugal, afonso.sousa1@hotmail.com

DOI:

https://doi.org/10.4000/medievalista.5658

Keywords:

Equid, horse, Middle Ages, Portugal

Abstract

The present article is a contribution to the study of the horse in the Middle Ages, in a period that extends between the X-XIII centuries. Geographically, this analysis comprises a space in profound transformations that is Portugal, during the process that took it from county to kingdom. The horse is treated here from a social, political, economic and daily perspective, considering its creation, its market value and symbolic value. It also addresses the political instrumentalization of this animal by the Portuguese monarchs.

This research supporting this article is being supported by a Research Grant allocated to the research project FALCO - Hypothesising Human-Animal Relations in Medieval Portugal, funded by national funds from the Fundação para a Ciência e Tecnologia (FCT EXPL/HAR-HIS/1135/2021), running since January 1st 2022.

 

Bibliography

Printed sources

AFONSO X – Las Siete Partidas, facsímile da edição de Salamanca de 1555. Madrid: Boletín Oficial del Estado, 1985. [Consultado 15 de julho 2021]. Disponível em https://www.boe.es/biblioteca_juridica/publicacion.php?id=PUB-LH-2011-  60&tipo=L&modo=2.

AZEVEDO, Pedro de; FREIRE, Anselmo Braamcamp – Livro dos bens de D. João de Portel: cartulário do século XIII. Lisboa: Colibri, 2003.

AZEVEDO, Rui de – Documentos medievais portugueses – Documentos particulares: A.D. 1101-1115. vol. 3. Lisboa: Academia Portuguesa de História, 1940.

AZEVEDO, Rui de – Documentos medievais portugueses – Documentos Régios: documentos dos Condes Portugalenses e de D. Afonso Henriques, A.D. 1095-1185. Vol.1, t.1. Lisboa: Academia Portuguesa de História, 1958.

AZEVEDO, Rui de; COSTA; Avelino de Jesus da – Documentos medievais portugueses- Documentos particulares: A.D. 1116-1123. vol.4. Lisboa: Academia Portuguesa de História, 1980.

AZEVEDO, Rui de; COSTA, Avelino de Jesus da; PEREIRA, Marcelino Rodrigues – Documentos de D. Sancho I (1174-1211). Coimbra: Centro de História da Universidade de Coimbra, 1979.

BRANDÃO, António – Quarta Parte Da Monarchia Lusitana. Lisboa: Mosteiro de S. Bernardo, 1632. [Consultado 15 de julho de 2021]. Disponível em  https://purl.pt/12677.

COELHO, Maria Helena da Cruz – O Mosteiro de Arouca do século X ao século XIII. Arouca: Câmara Municipal de Arouca, 1988.

COSTA, A. de Jesus; MARQUES, José – Liber Fidei Sanctae Bracarensis Ecclesiae. t.1. Braga: Arquidiocese de Braga, 2016.

DURAND, Robert – Le cartulaire Baio-Ferrado du Monastère de Grijó: XIe-XIIIe siècles. Paris: Centro Cultural Português, Fundação Calouste Gulbenkian, 1971.

FERNANDES, Armando de Almeida – Taraucae monumenta histórica: I Livro das doações de Tarouca. Braga: Câmara Municipal de Tarouca, 1991-1993.

HERCULANO, Alexandre – Portvgaliae monvmenta historica: a saeculo octavo post Christum usque ad quintumdecimum: Leges et consvetvdines, vol. I, fasc. II, Lisboa: Typis Academicis, 1856.

HERCULANO, Alexandre – Portvgaliae monvmenta historica: a saeculo octavo post Christum usque ad quintumdecimum: Leges et consvetvdines, vol. I, fasc. V, Lisboa: Typis Academicis, 1866.

HERCULANO, Alexandre – Portvgaliae monvmenta historica: a saeculo octavo post Christum usque ad quintumdecimum: Diplomata et Chartae, vol. I, fasc. I, Lisboa: Typis Academicis, 1868.

HERCULANO, Alexandre – Portvgaliae monvmenta historica: a saeculo octavo post Christum usque ad quintumdecimum: Diplomata et Chartae, vol. I, fasc. II, Lisboa: Typis Academicis, 1869.

HERCULANO, Alexandre – Portvgaliae monvmenta historica: a saeculo octavo post Christum usque ad quintumdecimum: Diplomata et Chartae, vol. I, fasc. III, Lisboa: Typis Academicis, 1870.

HERCULANO, Alexandre – Portvgaliae monvmenta historica: a saeculo octavo post Christum usque ad quintumdecimum: Diplomata et Chartae, vol. I, fasc. IV, Lisboa: Typis Academicis, 1873.

HERCULANO, Alexandre – Portvgaliae monvmenta historica: a saeculo octavo post Christum usque  ad  quintumdecimum:  Inqvisitiones,  vol. I,  fasc.  III, Lisboa: Typis Academicis, 1891.

LÚLIO, Raimundo – Livro da Ordem de Cavalaria. Trad. A. Guerra. Lisboa: Assírio & Alvim, 2002.

Ordenações Afonsinas. Notas de Mário J. de Almeida Costa e Eduardo Borges Nunes. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, 1984. [Consultado 15 de julho]. Disponível em http://www.ci.uc.pt/ihti/proj/afonsinas/.

MARQUES,  José  –  O  Cartulário  do  Mosteiro  de  Fiães.  Vol.1.  Melgaço:  Câmara Municipal de Melgaço, 2016.

NASCIMENTO, Aires A.; CATÓN, José M. Fernández (eds.) – Liber testamentorum coenobii   laurbanensis   (estúdios).   Leão:   Centro   de   Estudios   e   Investigación «SanIsidoro», 2008.

SILVA, Filomeno A. S. – Cartulário de D. Maior Martins. Estudo introdutório. Edição diplomática. Índices. Arouca: Associação da Defesa do Património Arouquense, 2001.

SEVILHA, Isidoro de – Etimologías. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos, 2004.

VENTURA, Leontina; MATOS, João da Cunha – Diplomatário da Sé de Viseu (1078- 1278). Coimbra: Imprensa da Universidade de Coimbra, 2010.

 

Studies

Actas do II Congresso Historico de Guimarães. Vol.5. Sociedade, administração, cultura e igreja em Portugal no séc. XII. Guimarães: Câmara Municipal de Guimarães, 1996

ALMEIDA, Fernando de – “O Mosaico dos Cavalos". O Arqueólogo Português IV (1970), pp.263-275.

ARAÚJO, Yann Loïc – “Contributo para a história da alveitaria e dos cavalos de guerra no Portugal medieval”. Revista Portuguesa de Ciências Veterinárias 98/549 (2004), pp. 19-25.

BARROS, Henrique da Gama – História da Administração Pública em Portugal nos séculos XII a XV, t. IV. Lisboa: Tipografia Castro Irmão, 1922.

CARDOSO, Hugo; GOMES. J. – “Trends in Adult Stature of Peoples who Inhabited the Modern Portuguese Territory from the Mesolithic to the Late 20th Century”. International Journal of Osteoarchaeology 19 (ago. 2008), pp. 711-725.

DAVIS, Ralph H. C. – The Medieval Warhorse. London: Thames and Hudson, 1989.

FERNANDES, A. de Almeida – Viseu, Agosto de 1109 Nasce D. Afonso Henriques. 4ª ed. Viseu: Governo Civil do Distrito de Viseu, 1993.

FERREIRA, Jaime M. M. – “Dois Morabitinos”. NUMISMÁTICA 128 (mai-ago 2018), pp. 3-21.

FRANCISCO OLMOS, José María de – “El nacimiento de la moneda en Castilla. De la moneda prestada a la moneda propia. In I Jornadas Científica sobre Documentación jurídico-administrativa, económico-financiera y judicial del reino castellano-leonés, siglos X-XIII. Madrid: Área de Conocimiento de Ciencias y Técnicas Historiográficas, Universidad Complutense de Madrid, 2002, pp. 303-348.

GOMES, Saúl António – “A Presença das Ordens Militares na Região de Leiria (Séculos XII-XV)”. In FERNANDES, Isabel Cristina F.; PACHECO, Paulo (coord.) – As Ordens Militares em Portugal e no Sul da Europa. Actas do II encontro sobre Ordens Militares. Lisboa: Edições Colibri e Câmara Municipal de Palmela, 1997, pp. 143-204.

GOMES, Saúl António – “Entre Memória e História, os primeiros tempos da Abadia de Santa Maria de Alcobaça, (1152-1215)”. Separata da Revista de História da Sociedade e da Cultura 2 (2002), pp.187-256.

GOMES, Saúl António – Introdução à História do Castelo de Leiria. 2ª ed. Leiria: Câmara Municipal de Leiria, 2004.

GOMES, Saul António – Introdução à sigilografia portuguesa: guia de estudo. Coimbra: Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra, 2012.

JOSSERAND, Philippe – Jacques de Molay. Le dernier grand-maître des Templiers. 1ª ed. Paris: Les Belles Lettres, 2019.

LEANDRO, Inês R. – Mértola: testemunhos de um passado medieval: estudo paleobiológico de 30 esqueletos provenientes da Alcáçova do Castelo de Mértola. Coimbra: Universidade de Coimbra, 2011. Dissertação de mestrado.

MARQUES, António H. de Oliveira – “A circulação e a troca de produtos”. In SERRÃO, Joel; MARQUES, António H. (dir.); COELHO, Maria. H.; HOMEM, Armando C. (coord.) – Portugal em Definição de Fronteiras: 1096-1325: do Condado portucalense à crise do século XIV. 1ª ed. Lisboa: Editorial Presença, 1996.

MARTINS, Miguel Gomes – De Ourique a Aljubarrota - A Guerra na Idade Média. 1ª ed. Lisboa: A Esfera dos Livros, 2011.

MARTINS, Miguel Gomes – “Armas e cavalos: os arsenais e as coudelarias das Ordens Militares em Portugal na Idade Média”. In FERNANDES, Isabel Cristina F. (coord. cient.) – Castelos das Ordens Militares. Atas do Encontro Internacional. Lisboa: Direção-Geral do Património Cultural, 2013, pp. 409-426.

MARTINS, Miguel Gomes – A Arte da Guerra em Portugal: 1245 a 1367. 1ª ed. Coimbra: Imprensa da Universidade de Coimbra, 2014.

MATTOSO, José – Identificação de um País. 1ª ed. Lisboa: Temas e Debates e Círculo de Leitores, 2015.

MONTEIRO, João Gouveia – A Guerra em Portugal - Nos Finais da Idade Média. 1ª ed. Lisboa: Editorial Notícias, 1998.

MORUJÃO, Maria do Rosário – “Os selos dos reis de Portugal (Primeira Dinastia)”. Armas e Troféus: Revista de História, Heráldica, Genealogia e Arte 20 (2018), pp. 63- 91.

MUÑIZ, Dolores C. Morales – “El caballo en la Edad Media. Un estado de la cuestión”. In Sociedad Española de Estudios Medievales – Homenaje al profesor Eloy Benito Ruano. Murcia: Universidad de Murcia Servicio de Publicaciones, 2010, pp. 537-551.

NASCIMENTO, Aires A. – A conquista de Lisboa aos Mouros. 3ª ed. Lisboa: Nova Vega, 2018.

NICOLÁS, H. La Fuente – Das Werk Los siete libros del arte de la ciencia de la albeitería des Fray Bernardo Portugués. Munich: Ludwig-Maximilians Universität München, 2012. Tese de Doutoramento.

BAREA, Joaquín Pascual – “Los veinte nombres de colores de caballos en Isidoro de Sevilla”. Studia Philologica Valentina 17/14 (2015), pp. 81-110.

POIARES,  António  –  “Nomenclatura  Monetária  Medieval  Portuguesa”.  Nummus: Revista da Sociedade Portuguesa de Numismática 38 (2015), pp. 7-177.

SILVA, Ana Teresa – Hipologia - guia para o estudo do cavalo. Lisboa: Lidel, 2013.

THOMAS, Richard, [et. al.] – “The brede of good & strong Horsis: zooarchaeological evidence for size change in horses from early modern London”. Post-Medieval Archaeology 52/2 (2018), pp. 224-238.

VAZ, J. Ferraro – Livro das Moedas de Portugal. 1ª ed. Braga: Livraria Cruz, 1969.

 

References:

ALVES, Adalberto – Dicionário de Arabismos da Língua Portuguesa. 1ª ed. Lisboa: Imprensa Nacional-Casa da Moeda, 2013.

BLUTEAU, Raphael – Vocabulario portuguez & latino. Coimbra: Collegio das Artes da Companhia de Jesus, 1712-1728.

COSTA, J. Almeida, [et. al] – Dicionário da Língua Portuguesa. 8ª ed. Porto: Porto Editora, 1999.

PIDAL, Ramón Menéndez – Léxico Hispánico Primitivo: Siglos VII Al XII. 1ª ed. Madrid: Espasa Calpe, 2003.

SILVA, A. de Moraes – Diccionario da lingua portugueza. T.2. Lisboa: Typographia Lacerdina, 1813.

SILVA,  Joaquim  Carvalho  –  Dicionário  da  Língua  Portuguesa  Medieval.  2ª  ed. Londrina: Universidade Estadual de Londrina, 2009.

VITERBO, Joaquim de S. Rosa – Elucidário das palavras, termos, e frases, que em Portugal antigamente se usaram e que hoje regularmente se ignoram. 2 edª. Lisboa: J. Fernandes Lopes, 1865.

Downloads

Download data is not yet available.

Published

2022-07-01

How to Cite

Sousa, AfonsoS.de. (2022). The Horse in the Portuguese Middle Ages. Medievalista, (32), 171–216. https://doi.org/10.4000/medievalista.5658

Issue

Section

Articles