O comércio de "couro dourado"/guadameci entre Córdova e Lisboa: um contrato de venda de 1525

Autores

  • Franklin Pereira Investigador independente, Braga, Portugal, frankleather@yahoo.com

DOI:

https://doi.org/10.4000/medievalista.551

Palavras-chave:

Al-Andalus, Couros, Guadameci, Córdova, Comércio

Resumo

"O comércio de "couro dourado"/guadameci entre Córdova e Lisboa: um contrato de venda de 1525" incide sobre um documento de importações entre um guadamecileiro de Lisboa, trabalhando para a corte, e um pintor de Córdova; a lista inclui frontais de altar, cobertas de parede e coxins. Além de comentar o contrato, o autor refere os usos do guadameci nos dois países ibéricos pós-Reconquista como parte das modas mudéjares do século XV-XVI.

 

Referências bibliográficas

Fontes

DOCUMENTO, 1525

AHP Co./Archivo Histórico Provincial de Córdoba, Of. 14, Leg. 47, 1525. fls 332r-333v.

 

Estudos

AGUIAR, António de - Mobiliário Português do século XVIII – achegas para o seu estudo. Ocidente (separata). Lisboa: Editorial Império, 48 (1955).

AGUILÓ ALONSO, Maria Paz - El mueble clasico español. Madrid: Ed. Cátedra, 1987. ISBN M 22536-1987.

AGUILÓ ALONSO, Maria Paz – El mueble en España, siglos XVI-XVII. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Cientificas/Antiquaria, 1993. ISBN M 21136-1993.

AL-RASI, Isa Ibn Ahmad - Anales Palatinos del Califa de Córdoba al-Hakam II, 360-361 H. – 971-975 J. C. Madrid: Sociedad Estudios y Publicaciones, 1967. ISBN M 3189-1967.

ANALES de Córdoba musulmana (711-1008). Córdova: Publicaciones del Monte de Piedad y Caja de Ahorros de Córdoba, 1982. ISBN CO 161-1982.

ANDALUS: las artes islámicas en España. Madrid : Ediciones El Viso, 1992. ISBN M 5230-1992.

ARIÉ, Rachel - Miniatures hispano-musulmanes: recherches sur un manuscrit arabe illustré de l’Escurial. Holanda: E. J. Brill, 1969.

ART en la pell: cordovans i guadamassils de la col.lecció Colomer Munmany. Barcelona: Fundació la Caixa/Generalitat de Catalunya, 1992. ISBN B 32479-1992.

ARTE en la piel – Colección A. Colomer Munmany. Madrid: Fundación Central Hispano / Museu de l’Art de la Pell, 1998. ISBN M 36081-1998.

BEDEUTENDE Goldledertapeten - 1550-1900/Important gilt-leather wallhangings 1550-1900. Essen: Kunsthandel Glass, 1998.

BRANDÃO, João – Grandeza e abastança de Lisboa em 1552. Lisboa: Livros Horizonte, 1990. ISBN 972-24-0757-0.

CATÁLOGO ilustrado de la exposición de guadameciles celebrada por el Ex.º Ayuntamiento de Córdoba. Madrid: Fototipia de Hauser y Menet, 1924.

CÓRDOBA DE LA LLAVE, Ricardo – La industria medieval de Córdoba. Córdova: Ed. la Caja, 1990. ISBN CO 873-1990.

CORREIA, Vergílio – Livro dos Regimentos dos oficiais mecânicos da mui nobre e sempre leal cidade de Lisboa (1572). Coimbra: Imprensa da Universidade, 1926.

DAVILLIER, Baron Charles – Notes sur les cuirs de Cordoue: guadameciles d’Espagne. Paris: A. Quantin, 1878.

EMBAJADA del Emperador de Alemania Oton I al califa de Córdoba Abederrahman III. Madrid: Colección de documentos históricos publicados en la Revista de archivos, bibliotecas y museos, 11 (1872).

EXPOSICIÓN de cueros de arte: catálogo ilustrado. Madrid: Francesc de Paula Bofill, 1953.

FERNANDEZ MARQUEZ, José – Arte de labrar los guadamecies y cueros de Córdoba. Córdova: Imprenta Provincial, 1953.

FERRANDIS TORRES, José – Cordobanes y Guadamecíes. Madrid: Sociedad Española de Amigos del Arte, 1955.

FERRÃO, Bernardo – Mobiliário Português. Porto: Lello & Irmão, IV (1990).

FUENTE ANDRÉS, Félix de la/COLOMER, Anna Soler – “La technique du guadamecí espagnol à travers la documentation du XVe au XVIIe siècle”. in Le travail du cuir de la Préhistoire a nos jours/XXIIe Rencontres Internationales d’Archeologie et d’Histoires d’Antibes. Antibes: Editions APDCA, 2002, pp. 1-13.

GABRIEL VALGAÑON, José – El mueble Medieval. In GILBERT MARCO, Isabel – Mueble español: estrado y dormitorio. Madrid: Museo Español de Arte Contemporáneo, 1990. ISBN M 34502-1990.

GLICK, Thomas – Islamic and Christian Spain in the early Middle Ages.Princeton: University Press. 1979. ISBN 0691052743.

GOMES, Rosa Varela/GOMES, Mário Varela - Palácio almóada da alcáçova de Silves. Silves: Museu Nacional de Arqueologia de Silves, 2001. ISBN 972-776-100-3.

GOUDLEER, Kinkarakawa - De geschiedenis van het Nederlands goudleer en zijn invloed in Japan. Den Haag: Uitgeverij Waanders-Zwolle, 1989. ISBN 90-6630-173-2.

GRABAR, Oleg – The mediation of ornament. The A. W. Mellon lectures in the Fine Arts, 1989.New Jersey: Princeton University Press, 1992. ISBN 0691040990.

GRÃO VASCO e a pintura europeia do Renascimento. Lisboa: Comissão Nacional para as Comemorações dos Descobrimentos Portugueses/IPM/IPPAR/Secretaria de Estado da Cultura, 1992. ISBN 972-95100-2-4.

GUADAMASSILS antics a Catalunya/Guadamecíes antiguos en Cataluña/Ancient Gilt Leather in Catalonia. Vic: Museu de l’Art de la Pell/Ayuntament de Vic, 2001. ISBN B 34052-2001.

GUERRERO LOVILLO, José – Las Cántigas: estudio arqueológico de sus miniaturas. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1949.

JERVIS, Simon - Leather Hangings. Newsletter. Londres: Furniture History Society. 93 (Fevereiro de 1989), ISSN 1366-722X, pp. 7- 9.

KOLDEWEIJ, Eloy – “How Spanish is Spanish leather?” in Conservation of the Iberian and Latin American Cultural Heritage. Londres: H. W. M. Holges/J. S. Mills/P. Smith, 1992, ISBN 006445177, pp. 84-88.

KYBALOVÁ, Ludmila – Les tissus coptes.Paris: Ed. Cercle d’Art, 1967.

LANE, Arthur - Early Islamic pottery: Mesopotamia, Egypt and Persia.Londres: Faber & Faber, 1947.

LANGHANS, Franz-Paul - A Casa dos Vinte e Quatro de Lisboa: subsídios para a sua história. Lisboa: Imprensa Nacional, 1948.

LEDERTAPETEN, Essen - Galerie Glass, 1991.

LEGUINA JUAREZ, Enrique – La industria artística del cuero en España. Vic: Colomer Munmany, 1989.

LEVI-PROVENÇAL, E. – L’Espagne musulmane au Xéme siécle.Paris: Larose, 1932.

LEVI-PROVENÇAL, E. – “España Musulmana hasta la caída del Califato de Córdoba (711-1031 de J. C.): instituciones y vida social y intelectual.” in MENÉNDEZ PIDAL, Ramón - Historia de España. Madrid: Espasa-Calpe, S.A. V (1965).

LEVI -PROVENÇAL, E. – “España Musulmana hasta la caída del Califato de Córdoba (711-1031 de J. C.).” in MENÉNDEZ PIDAL, Ramón - Historia de España. Madrid: Espasa-Calpe, S. A. IV (1967).

LOPES, Virgílio – Mértola na Antiguidade tardia. Mértola: Campo Arqueológico de Mértola, 2004. ISBN 972-9375-21-6.

LOPEZ CASTÁN, Angél - Los grémios artísticos en Madrid en el siglo XVIII y primero tercio del siglo XX: ofícios de la madera, têxtil y piel. Madrid: Universidad Autónoma de Madrid, 1989. Tese de doutoramento; não-publicado.

LOUREIRO, Francisco Sales – Uma jornada ao Alentejo e Algarve. Lisboa: Livros Horizonte, 1984.

MACHADO, José Pedro (coordenador) - Grande Dicionário da Língua Portuguesa. Lisboa: Círculo de Leitores, III (1997). ISBN 972-42-0371-9.

MACIAS, Santiago/TORRES, Cláudio - Portugal Islâmico: os últimos sinais do Mediterrâneo. Lisboa: IPM, 1998. ISBN 972-776-000-7.

MADURELL MARIMÓN, José Maria – El antiguo arte del guadamecí y sus artifices. Vic: Colomer Munmany, 1973.

MORALES, Ambrosio de – Las antiguedades de las ciudades de Espãna. 1575. S/ed.

MUSEO de Navarra. Pamplona: Departamento de Educación y Cultura/Gobierno de Navarra, 1993. ISBN 84-235-1192-8.

NIETO CUMPLIDO, Manuel – Cordobanes y guadamecíes de Córdoba. Córdova: Diputación de Córdoba, 1973. ISBN CO 359-1973.

OLIVEIRA, Cristóvão Rodrigues de – Lisboa em 1551: Sumário. Lisboa: Livros Horizonte, 1987.

PAVÓN MALDONADO, Basílio – Notas sobre la cerámica hispanomusulmana. Al-Andalus. Madrid: Escuelas de Estúdios Árabes. XXXII-2 (1967), pp. 413-437.

PAVÓN MALDONADO, Basílio – La formación del arte hispanomusulmán: hacia un corpus de la ornamentación geométrica rectilínea. Al-Andalus. Madrid: Escuelas de Estúdios Árabes. XXXVIII-1 (1973), pp. 195-242.

PEREIRA, Franklin – “Memórias do al-Andalus: inspirações sobre a pele.” in Imenso Sul. Beja: Sociedade de Jornalistas do Alentejo. 6 (1996), ISSN 0874-5072, pp. 58-59.

PEREIRA, Franklin – “Couros dourados/guadamecis nos palácios de Borba e Elvas, no limiar do século XVII.” in Imenso Sul. Beja: Sociedade de Jornalistas do Alentejo. 15 (Julho-Setembro de 1998), ISSN 0874-5072, pp. 76-79.

PEREIRA, Franklin – “Leather decoration tools of the Iberian tradition since the 13th century.” in Newsletter.Bath: The Tool and Trades History Society. 12 (2000), pp.1-25.

PEREIRA, Franklin – O couro lavrado no Museu Municipal de Viana do Castelo: da arte “mourisca” à época barroca. Viana do Castelo: Museu Municipal, 2000 a. ISBN 972-588-114-1.

PEREIRA, Franklin – “Couros artísticos nos interiores abastados de Arraiolos e Montemor-o-Novo, no século XVII.” in Almansor. 2ª série. Montemor-o-Novo: Câmara Municipal. 1 (2002), ISSN 0870-0249, pp. 145-168.

PEREIRA, Franklin – “Arcaísmo y continuidad: la arqueología medieval como herramienta para entender las artes del cuero labrado portugués del siglo XVI-XVII.” in Férvedes. Actas del I Congreso Internacional de Arqueoloxía de Villalba, Junio 2008. Villalba: Museo de Prehistoria e Arqueoloxía de Vilalba. 5 (2008), ISSN 134-6787. pp. 465-473.

PEREIRA, Franklin – “Identidade e memória nas artes do couro de linhagem ibero-muçulmana.” in Actas do I Seminário Internacional de Memória e Cultura Visual/ Póvoa do Varzim, 2007. Póvoa do Varzim: AGIR/Associação para o Desenvolvimento Sócio-cultural. 2008, pp. 195-220.

PEREIRA, Franklin – Ofícios do couro na Lisboa medieval. Lisboa: Editora Prefácio, 2009. ISBN 978-989-652-016-8.

PEREIRA, Franklin – Os couros de arte e a parede ornamentada: contaminação estética e cultural. In Artis/Revista do Instituto de História da Arte/Faculdade de Letras/Universidade de Lisboa, 9-10 (2010-2011), pp. 279-289.

PÉREZ HIGUERA, Teresa – Objetos y imagenes de al-Andalus. Madrid: Editorial Lundwerg, 1994. ISBN 84-7732-926-7.

PEZZI, Elena – “El cuero en el atavio árabe medieval: su huella en la España cristiana.” Cuadernos de la Biblioteca Española de Tetuán. Tetuán: Biblioteca Española de Tetuán (Junho-Dezembro 1980)/Separata (I), pp. 21-22.

PEZZI, Elena – El cuero en el atavio árabe medieval: su huella en la España cristiana. Vic: Colomer Munmany, 1990.

QUILHÓ, Irene – “Mobiliário.” in SANTOS, Reynaldo dos - Oito séculos de arte portuguesa. Lisboa: Empresa Nacional de Publicidade, III. (1970), pp. 417-480.

RAMIREZ DE ARELLANO, Rafael – “Arte Industrial: guadamacíes.” in Boletin de la Sociedad Española de Excursiones. 9 (1901), pp. 154-163.

RICARD, Prosper – “Sur un type de reliure des temps almohades.” in Ars Islamica. Michigan: University of Michigan. I (1934), ISSN 1939-6406, pp. 74-79.

SANCHEZ-ALBORNOZ, Claudio – La España Islámica. Madrid: Espasa-Calpe. I. 1982.

SOLER, Anna – “Cordobanes y Guadamecíes.” in L’Art en la Pell: cordovans i guadamassils de la col.lecció Colomer Munmany. Barcelona: Fundació la Caixa/Generalitat de Catalunya, 1992. ISBN B 32479-1992, pp. 145-148.

STIERLIN, Henri – Islão - de Bagdade a Córdova: a arquitectura primitiva do século VII ao século XIII. Colónia: Tachen, 2002. ISBN 3-8228-8485-5.

URQUIZER HERRERA, Antonio – “Pintura y guadamecíes en la Córdoba del siglo XVI.” in CÓRDOBA DE LA LLAVE, Ricardo - Mil años de trabajo del cuero: Actas del II Simposium de Historia de las Técnicas. Córdova: Sociedad Española de História de las Ciencias y de las Técnicas/Universidad de Córdoba, 2003, pp. 519-534.

VITERBO, Sousa – “Tapeçarias.” in Artes e Artistas em Portugal: contribuições para a história das artes e indústrias portuguesas. Lisboa: Livraria Ferin, 1920, pp. 71-114.

WATERER, John – Spanish Leather: a history of its uses from 800 to 1800, for mural hangings, screens, upholstery, altar frontals, ecclesiastical vestments, footwear, gloves, pouches, and caskets.Londres: Faber & Faber, 1971.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Downloads

Publicado

2013-01-01

Como Citar

Pereira, F. (2013). O comércio de "couro dourado"/guadameci entre Córdova e Lisboa: um contrato de venda de 1525. Medievalista, 1(13). https://doi.org/10.4000/medievalista.551

Edição

Secção

Artigos