@article{Pérez Rodríguez_2022, title={Monges e mosteiros galegos em Portugal (séculos XII-XV)}, url={https://medievalista.iem.fcsh.unl.pt/index.php/medievalista/article/view/462}, DOI={10.4000/medievalista.5104}, abstractNote={<p>O presente trabalho identifica os mosteiros galegos que tiveram bens no reino de Portugal, entre os séculos XII e XV, para depois analisar e caracterizar esses bens. A política seguida pelos monarcas portugueses em relação a estes mosteiros e aos seus bens é também objeto de estudo, observando-se a importância que para essa relação tiveram as vicissitudes políticas que os reis de Portugal enfrentaram com os da Galiza. Também se estudam as relações mantidas pelos monges e mosteiros galegos com o reino vizinho a nível eclesiástico: basicamente, os dados existentes sobre os seus recursos à sede arcebispal de Braga – que foi a sua metropolitana até ao Cisma do Ocidente – bem como as delegações pontifícias a abades galegos para intervir em questões portuguesas. Por último, referir-nos-emos brevemente ao papel cultural e espiritual que tiveram os mosteiros galegos no reino vizinho.</p> <p> </p> <p><strong>Referências bibliográficas </strong></p> <p><strong> </strong><strong>Fontes manuscritas </strong></p> <p>Tui, Arquivo da Catedral, <em>Becerro 1</em>, fols. 44r-52v e fols. 111v-114r.</p> <p>Tui, Arquivo da Catedral, <em>Pergameos</em>, Carpeta 10, doc. 16.</p> <p>Tui, Arquivo da Catedral, <em>Pergameos</em>, Carpeta 12, doc. 14.</p> <p><strong> </strong><strong>Fontes impressas </strong></p> <p><strong> </strong>ANDRADE CERNADAS, José Miguel – <em>O Tombo de Celanova</em>. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 1995.</p> <p>AZEVEDO, Rui Pinto de (ed.) – <em>Documentos medievais portugueses. Documentos régios. Vol. I: Documentos dos condes portugalenses e de D. Afonso Henriques, A.D. 1095-1185</em>. Lisboa: Academia Portuguesa da História, 1958.</p> <p>BLANCO LOZANO, Pilar – <em>Colección diplomática de Fernando I (1037-1065)</em>. León: Centro de Estudios e Investigación San Isidoro – Archivo Histórico Diocesano, 1987.</p> <p>COSTA, Avelino de Jesus da (ed.) – <em>Liber Fidei Sanctae Bracarensis Ecclesiae. </em>Tomo I. Braga: Assembleia Distrital, 1978.</p> <p>COSTA, Avelino de Jesus da (ed.) – <em>Liber Fidei Sanctae Bracarensis Ecclesiae. </em>Tomo II. Braga: Junta Distrital, 1965.</p> <p>COSTA, Avelino de Jesus da; MARQUES, Maria Alegria F. – <em>Bulário Português. Inocencio III (965-1216)</em>. Coimbra: Instituto Nacional de Investigação Científica, 1989.</p> <p>LA CUEVA, Benito de – <em>Historia de los monasterios y prioratos anejos a Celanova.</em> Edición, notas e índices por María Teresa González Balasch. Granada: Universidad de Granada, 1991.</p> <p>LORENZO, Ramón – <em>Colección documental do mosteiro de Montederramo</em>. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 2016, 3 tomos.</p> <p>LUCAS ÁLVAREZ, Manuel – <em>El Tumbo de San Julián de Samos (siglos VIII-XII). Estudio introductorio. Edición diplomática. Apéndices e índices</em>. Santiago de Compostela: Caixa Galicia, 1986.</p> <p>LUCAS ÁLVAREZ, Manuel – <em>San Paio de Antealtares, Soandres y Toques: tres monasterios medievales gallegos</em>. Sada: Seminario de Estudios Galegos–Ediciós do Castro, 2001.</p> <p>LUCAS ÁLVAREZ, Manuel; LUCAS DOMÍNGUEZ, Pedro Pablo – <em>San Pedro de Ramirás. </em><em>Un monasterio femenino en la Edad Media. Colección diplomática</em>. Santiago de Compostela: Caixa Galicia, 1988.</p> <p>MANSILLA REOYO, Demetrio – <em>La documentación pontificia de Honorio III (1216-1227)</em>. Roma: Instituto Español de Estudios Eclesiásticos, 1965.</p> <p>PICHEL GOTÉRREZ, Ricardo – <em>Fundación e primeiros séculos do mosteiro bieito de Santo Estevo de Chouzán (sécs. IX-XIII)</em>. Noia: Toxosoutos, 2009.</p> <p>PIZARRO, José Augusto de Sottomayor – <em>Inquisitiones. Inquirições gerais de D. Dinis de 1288, sentenças de 1290 e execuções de 1291</em>. Lisboa: Academia das Ciências de Lisboa, 2012.</p> <p><em>Portugaliae Monumenta Historica a saeculo octavo post Christum usque ad quintundecimum. Inquisitiones. Volumen I, fasciculus III</em>. Lisboa: Academia das Ciências de Lisboa, 1891.</p> <p><em>Portugaliae Monumenta Historica a saeculo octavo post Christum usque ad quintundecimum. Inquisitiones. Volumen I, fasciculi IV et V</em>. Lisboa: Academia das Ciências de Lisboa, 1897.</p> <p><em>Portugaliae Monumenta Historica a saeculo octavo post Christum usque ad quintundecimum. Inquisitiones. Volumen I, fasciculus VIII</em>. Lisboa: Academia das Ciências de Lisboa, 1961.</p> <p>RODRÍGUEZ R. DE LAMA, Ildefonso – <em>La documentación pontificia de Urbano IV (1261-1264)</em>. Roma: Instituto Español de Historia Eclesiástica, 1981.</p> <p>ROMANÍ MARTÍNEZ, Miguel – <em>Colección diplomática do mosteiro cisterciense de Santa Maria de Oseira (Ourense), 1025-1310</em>. Santiago de Compostela: Departamento de Historia I, 1989.</p> <p>SÁNCHEZ BELDA, Luis – <em>Documentos reales de la Edad Media referentes a Galicia</em>. Madrid: Dirección General de Archivos y Bibliotecas, 1953.</p> <p>VAQUERO DÍAZ, María Beatriz – <em>Colección diplomática do mosteiro de San Salvador de Celanova (ss. XIII-XV)</em>. Ourense: Concello de Celanova / Universidade de Vigo, 2004.</p> <p>ZARAGOZA I PASCUAL, Ernest – “Proceso de reforma contra la abadesa de San Salvador de Albeos (1499)”. <em>Museo de Pontevedra</em>, 51 (1997), pp. 563-590.</p> <p><strong> </strong><strong>Estudos </strong></p> <p>ANDRADE CERNADAS, José Miguel – <em>El monacato benedictino y la sociedad de la Galicia medieval (siglos X al XIII)</em>. Sada: Seminario de Estudios Galegos / Ediciós do Castro, 1997.</p> <p>BECEIRO PITA, Isabel – “Las tensiones en torno a los dominios del Cister gallego en el norte de Portugal”. In <em>Actas. Congreso Internacional sobre san Bernardo e o Císter en España e Portugal</em>. Ourense: Monasterio de Oseira, 1992, t. 1, pp. 253-265.</p> <p>DURO PEÑA, Emilio – “El monasterio de Santa Marina de Asadur”. <em>Archivos Leoneses</em> 27 (1973), pp. 309-365.</p> <p>FERNANDES, A. de Almeida, “Portugal no período vimaranense (868-1128)”. <em>Revista de Guimarães</em> 81 (1971), pp. 51-98.</p> <p>GONZÁLEZ, Julio – <em>Alfonso IX</em>. Madrid: C.S.I.C. - Instituto Jerónimo Zurita, 1944.</p> <p>MARQUES, José – <em>A arquidiocese de Braga no século XV</em>. Lisboa, Imprensa Nacional / Casa da Moeda, 1988.</p> <p>MARQUES, Maria Alegria F. – “A introdução da ordem de Cister em Portugal”. In <em>La introducción del Císter en España y Portugal</em>. Burgos: La Olmeda, 1991, pp. 163-193.</p> <p>MATTOSO, José – <em>A nobreza medieval portuguesa: a família e o poder</em>. Lisboa: Estampa, 1987.</p> <p>OTERO PIÑEYRO MASEDA, Pablo – “Ordenes monásticas: o caso dos bens dos mosteiros galegos em Portugal”. In FONSECA, Luis Adão da (coord.) – <em>Entre Portugal e a Galiza (Sécs. XI a XVII). Um olhar peninsular sobre uma região histórica</em>. Porto: CEPESE / Fronteira do Caos Editores, 2014, pp. 201-204.</p> <p>PALLARES MÉNDEZ, María del Carmen; PORTELA SILVA, Ermelindo – <em>El bajo valle del Miño en los siglos XII y XIII. Economía agraria y estructura social</em>. Santiago de Compostela: Universidad, 1971.</p> <p>PÉREZ RODRÍGUEZ, Francisco Javier – <em>O mosteiro de Melón no século XV</em>. Ourense: Deputación Provincial, 1996.</p> <p>PÉREZ RODRÍGUEZ, Francisco Javier – <em>O mosteiro dos Santos Xusto e Pastor de Toxosoutos na Idade Media (séculos XII-XIII)</em>. Sada: Seminario de Estudios Galegos / Ediciós do Castro, 2002.</p> <p>PÉREZ RODRÍGUEZ, Francisco Javier – “Mosteiros e priorados dependentes de San Salvador de Celanova entre 1100 y 1500”. In SINGUL, Francisco (coord.) – <em>Rudesindus. O legado do santo</em>. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 2007, pp. 204-221.</p> <p>RODRIGUES, Ana Paula Leite – <em>Senhores e camponeses num expaço de fronteira. Estudo da projecção portuguesa do domínio monástico de Santa Maria de Oia nos séculos XII a -XV)</em>. Santiago de Compostela: Facultade de Xeografia e Histoira, 2014. Tese de doutoramento.</p> <p>RODRIGUES, Ana Paula Leite – <em>Nos dois lados do rio Minho. O senhorio transfronteiriço do mosteiro de Santa Maria de Oia (Séculos XI a -XV)</em>. Vigo: Instituto de Estudios Vigueses, 2017.</p> <p>ROMANÍ MARTÍNEZ, Miguel – <em>El monasterio de Santa Maria de Oseira (Ourense). Estudio histórico (1137-1310)</em>. Santiago de Compostela: Universidade, 1989.</p> <p>SILVA, Manuela Santos – <em>Óbidos e a sua região na Baixa Idade Media</em>. Lisboa: Universidade de Lisboa, 1996. Tese de Doutoramento.</p> <p>SOUSA, Bernardo Vasconcelos e (Dir.) – <em>Ordens religiosas em Portugal. Das origens a Trento – Guia Histórico</em>. Lisboa: Livros Horizonte, 2005.</p> <p>SUÁREZ GONZÁLEZ, Ana – “Cistercian Scriptoria in the Twelfth and Thireenth Centuries. A Starting Point”. In D’EMILIO, James (coord.) – <em>Culture and Society in Medieval Galicia. A Cultural Crossroads at the Edge of Europe</em>. Leiden-Boston: Brill, 2015, pp. 765-811.</p>}, number={31}, journal={Medievalista}, author={Pérez Rodríguez, Francisco Javier}, year={2022}, month={Jan.}, pages={121–149} }